Part 10 สติทำให้เห็น ‘ความปวด’ แต่ไม่เป็น ‘ผู้ปวด’ นอกจากต้องปล่อยวางความปวดแล้ว พระไพศาล วิสาโล บอกว่า แทนที่จะไปจดจ่อใส่ใจตรงที่ปวดก็มาจดจ่อลมหายใจ หรือใช้สติก็ได้ “สติ” คือ การดูความปวดโดยไม่เข้าไปยึดความปวด สมาธิเหมือนการหันหลังให้ความปวด ลืมปวด ลืมปวดเพราะสนใจสิ่งอื่นแทน แต่สติการมาดูโดยไม่เข้าไปยึด ถ้าดูไม่เป็นก็เข้าไปยึด ถ้าห่างก็ไม่เป็นอะไร
Part 9 รู้จักปล่อยวางความปวด พระไพศาล วิสาโล บอกว่า ถ้าทำได้ให้ปล่อยวางความปวด หลายคนฟังแล้วงง ความปวดเนี่ยฉันไม่ชอบอยู่แล้ว ไม่ต้องบอกฉันก็อยากจะปล่อยวาง แต่มันปล่อยวางไม่ได้ แต่ให้สังเกตนะ ความโกรธเราไม่ชอบ แต่เรามักไปจดจ่ออยู่ที่ความปวด ตรงไหนปวดเรามักจะไปจดจ่อตรงนั้น
พระไพศาล วิสาโล บอกว่า สิ่งหนึ่งที่จะรบกวนเรามากในยามเจ็บป่วยคือ “ความโกรธ” ถ้าเราจัดการกับความโกรธไม่ได้ มันจะรบกวนเราไปจนตาย บางคนสุขภาพแย่ ร่างกายแย่ สัญญาณชีพแย่
Part 7 การปล่อยวางภาพลักษณ์ การปล่อยวางประการต่อมา คือ “การปล่อยวางภาพลักษณ์” พระไพศาล บอกว่า เวลาเจ็บป่วยภาพลักษณ์เราจะไม่เหมือนเดิม ถ้าเรายังยึดติดกับภาพลักษณ์ในอดีตที่ยังแข็งแรง ไม่เจ็บไม่ป่วยเราจะทุกข์มาก เมื่อร่างกายเรามันสวยงามไม่เนี๊ยบเหมือนเมื่อก่อน
คนจำนวนไม่น้อยอาจไม่คุ้นเคยกับการทำฟาร์ม “ปศุสัตว์อินทรีย์” หรือ “ปศุสัตว์ออร์แกนิก” หรืออาจไม่เข้าใจด้วยซ้ำว่าการทำฟาร์มอินทรีย์นอกจากได้บริโภคอาหารปลอดภัยแล้วยังมีส่วนช่วยลดภาวะโลกร้อนอีกด้วย
พระไพศาล บอกว่า แม้กระทั่งนักปฏิบัติธรรมก็มีความอยากไม่ต่างคนทั่วไป เพราะเวลานั่งสมาธิอยากให้สงบ ยิ่งอยากสงบ จิตมันยิ่งไม่สงบ เพราะมันไปบังคับจิตให้สงบ จิตมันก็จะดิ้น เพราะจิตมันไม่ยอมให้ใครมาบังคับ มันต้องการอิสระ และพออยากให้จิตสงบ มันก็จะมีมาตรฐานว่าต้องไม่มีความคิดเลย บางทีมีความคิดโผล่มาตัวสองตัวก็ไม่พอใจ เพราะไม่เป็นอย่างที่คาดหวัง
ผู้สร้างจักรวาลไส้เดือนด้วย “เศรษฐกิจหมุนเวียน” (Circular Economy) และสามารถต่อยอดธุรกิจที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมจนเป็นที่ประจักษ์ บนพื้นที่ขนาดย่อมแค่ 2 งาน ในซอยเพชรเกษม 46 กรุงเทพฯ กระทั่งถูกยกให้เป็นฟาร์มเมอร์ตัวอย่าง ที่สามารถสร้างการเรียนรู้วิถี Smart farmer จนเป็นที่พูดถึงในวงกว้าง ชารีย์ บุญญวินิจ หรือที่ใคร ๆ ก็เรียกเขาว่า “ลุงรีย์”…
Part 5 การปล่อยวางอีกอย่างที่สำคัญซึ่งฟังดูเหมือนทำยาก แต่ไม่เหนือวิสัย พระไพศาล บอกว่าคือ “การปล่อยวางความอยาก” นั่นก็คือ ความอยากหาย หลวงปู่ขาวท่านพูดดีว่า อันความอยากหายจากทุกขเวทนา อย่าอยากหาย เพราะไม่งั้นมันจะเป็นตัวสมุทัยเพิ่มทุกข์ให้กับจิตใจของเรา
อดีตเป็นสิ่งที่เราทำอะไรไม่ได้แล้ว แต่อย่างน้อยเราก็สามารถยังจะทำสิ่งดีๆ ได้ในปัจจุบัน อย่าปล่อยให้มันมารบกวนจิตใจเรา
Part 3 อย่าวาดภาพอนาคตเลวร้าย การดับทุกข์ด้วยการปล่อยวางความคิดว่า มันไม่แฟร์ มันไม่ยุติธรรม เป็นปล่อยวางอันดับแรก พระไพศาล บอกว่า การปล่อยวางประการต่อมาคือ ปล่อยวางภาพอนาคต คนเรามีความสามารถในการคาดการณ์ แต่ถ้าเราคาดการณ์ภาพอนาคตไปในทางที่เลวร้ายมากไป และจมอยู่กับภาพภาพลบภาพนั้นเราจะแย่