ทุกวันที่ 22 พฤษภาคม โลกเฉลิมฉลอง “วันสากลแห่งความหลากหลายทางชีวภาพ” เพื่อตอกย้ำความสำคัญของสิ่งมีชีวิตทุกชนิดต่อระบบนิเวศและการดำรงอยู่ของมนุษย์
ทุกวันที่ 22 พฤษภาคมของแต่ละปี ถูกกำหนดให้เป็นวันสากลแห่งความหลากหลายทางชีวภาพ (International Day for Biological Diversity) เพื่อตอกย้ำความสำคัญของความหลากหลายทางชีวภาพที่มีต่อการดำรงชีวิตของมนุษย์และระบบนิเวศทั่วโลก วันนี้ถูกกำหนดโดยสมัชชาใหญ่แห่งสหประชาชาติ (UN General Assembly) ตั้งแต่ปี 2000 เพื่อสร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับความจำเป็นในการอนุรักษ์และใช้ประโยชน์จากทรัพยากรชีวภาพอย่างยั่งยืน
ความหลากหลายทางชีวภาพคืออะไร?
ความหลากหลายทางชีวภาพ (Biodiversity) หมายถึง ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตทุกชนิดบนโลก ไม่ว่าจะเป็นพืช สัตว์ จุลินทรีย์ หรือระบบนิเวศที่พวกมันอาศัยอยู่ ตั้งแต่ป่าดงดิบอันอุดมสมบูรณ์ แนวปะการังใต้ท้องทะเล ไปจนถึงจุลินทรีย์ในดิน ความหลากหลายนี้เป็นรากฐานของความสมดุลในระบบนิเวศที่มนุษย์พึ่งพา เช่น การให้อาหาร น้ำสะอาด อากาศบริสุทธิ์ และวัตถุดิบสำหรับยารักษาโรค
ความสำคัญของวันสากลแห่งความหลากหลายทางชีวภาพ
วันหลากหลายทางชีวภาพ เป็นโอกาสที่ทั่วโลกจะได้หันมามองถึงภัยคุกคามที่ความหลากหลายทางชีวภาพกำลังเผชิญ เช่น การตัดไม้ทำลายป่า มลพิษ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และการสูญพันธุ์ของสิ่งมีชีวิต จากรายงานของสหประชาชาติระบุว่า สิ่งมีชีวิตกว่า 1 ล้านสายพันธุ์ทั่วโลกกำลังเผชิญกับความเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ ซึ่งส่งผลกระทบต่อความมั่นคงทางอาหาร สุขภาพ และเศรษฐกิจของมนุษย์
ในปี 2025 ธีมของวันสากลแห่งความหลากหลายทางชีวภาพ เน้นการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนเพื่อฟื้นฟูและปกป้องระบบนิเวศ ภายใต้แนวคิดที่ส่งเสริมให้ทุกคนเป็นส่วนหนึ่งของการแก้ปัญหา (Be Part of the Plan) เพื่อสนับสนุนการดำเนินการตามกรอบความหลากหลายทางชีวภาพแห่งสหประชาชาติ (Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework) ที่ตั้งเป้าจะหยุดและย้อนกลับการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพภายในปี 2030
ประเทศไทยกับความหลากหลายทางชีวภาพ
ประเทศไทยเป็นหนึ่งในประเทศที่มีความหลากหลายทางชีวภาพสูงสุดในโลก ด้วยป่าไม้หลากหลายประเภท แนวปะการัง และสัตว์ป่านานาชนิด เช่น เสือโคร่ง ช้างป่า และนกเงือก อย่างไรก็ตาม ความหลากหลายนี้กำลังเผชิญกับความท้าทายจากการขยายตัวของเมือง การเกษตรที่ไม่ยั่งยืน และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ รัฐบาลไทยได้แสดงความมุ่งมั่นในการอนุรักษ์ผ่านนโยบาย เช่น การเพิ่มพื้นที่ป่าอนุรักษ์และการส่งเสริมเกษตรกรรมที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม รวมถึงการพัฒนาแผนปฏิบัติการระดับชาติเพื่อความหลากหลายทางชีวภาพ
เราจะช่วยรักษาความหลากหลายทางชีวภาพได้อย่างไร?
- ลดการใช้ทรัพยากรอย่างสิ้นเปลือง เช่น ลดการใช้พลาสติก ลดขยะ และรีไซเคิล
- สนับสนุนผลิตภัณฑ์ที่ยั่งยืน เลือกซื้อสินค้าที่มาจากแหล่งที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
- ปลูกต้นไม้และฟื้นฟูพื้นที่สีเขียว เพื่อเพิ่มที่อยู่อาศัยให้สิ่งมีชีวิต
- เรียนรู้และเผยแพร่ความรู้ เกี่ยวกับความสำคัญของความหลากหลายทางชีวภาพให้ผู้อื่น
- สนับสนุนการอนุรักษ์ เช่น ร่วมกิจกรรมของชุมชนหรือบริจาคให้องค์กรที่ทำงานด้านนี้
กิจกรรมในวันหลากหลายทางชีวภาพ
ในวันที่ 22 พฤษภาคม ทั่วโลกและในประเทศไทยจะมีการจัดกิจกรรมต่าง ๆ เช่น การสัมมนา นิทรรศการ การปลูกป่า และกิจกรรมการเรียนรู้สำหรับเยาวชน เช่นเดียวกับที่ ดร.พิรุณ สัยยะสิทธิ์พานิช อธิบดีกรมการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม ได้กล่าวถึงการใช้บอร์ดเกม “SAVE THE EARTH GAME” เพื่อสร้างความตระหนักเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ กิจกรรมในวันนี้สามารถนำแนวคิดดังกล่าวมาประยุกต์ใช้เพื่อส่งเสริมความรู้เกี่ยวกับความหลากหลายทางชีวภาพได้เช่นกัน