19 ตุลาคม “วันเทคโนโลยีของไทย” รำลึกพระเกียรติคุณรัชกาลที่ 9 “บิดาแห่งเทคโนโลยีของไทย” ผู้ทรงวางรากฐานนวัตกรรมอย่างฝนหลวงและกังหันชัยพัฒนา สร้างแรงบันดาลใจให้เยาวชนขับเคลื่อนอนาคตชาติด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
วันที่ 19 ตุลาคมของทุกปี ถูกกำหนดให้เป็น “วันเทคโนโลยีของไทย” ซึ่งเป็นวันที่ระลึกถึงความสำคัญของวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในการพัฒนาประเทศ รวมถึงการเฉลิมฉลองความสำเร็จและศักยภาพของไทยในด้านนวัตกรรม โดยวันนี้ได้รับการกำหนดขึ้นเพื่อรำลึกถึงพระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (รัชกาลที่ 9) ที่ทรงให้ความสำคัญกับการนำวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมาใช้ในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชน
ความเป็นมาของวันเทคโนโลยีของไทย
วันเทคโนโลยีของไทย เริ่มต้นจากการที่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช ทรงสาธิตวิธีการทำฝนหลวงด้วยตนเอง ให้แก่นักวิทยาศาสตร์ชาวสิงคโปร์ได้ศึกษาดูงาน ณ ศูนย์บัญชาการฯ สันเขื่อนแก่งกระจาน ซึ่งภายในระยะเวลาไม่กี่ชั่วโมง ฝนก็ตกตามที่คาดการณ์ไว้
การสาธิตฝนเทียมครั้งนั้น ถือเป็นต้นกำเนิดเทคโนโลยีฝนหลวงที่พัฒนาเป็นการทำฝนเทียมมาถึงปัจจุบัน และเพื่อจารึกไว้เป็นเหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์ของชาติไทย ในวันที่ 12 ธันวาคม 2543 คณะรัฐบาลจึงมีมติให้เทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เป็น “บิดาแห่งเทคโนโลยีของไทย” และกำหนดให้วันที่ 19 ตุลาคม ของทุกปี เป็น “วันเทคโนโลยีของไทย” เพื่อเป็นการแสดงความจงรักภักดี และรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่ทรงมีต่อพสกนิกรชาวไทยมาโดยตลอด โดยจัดงานชึ้นครั้งแรกในปี 2544 เป็นต้นมา
โดยได้ทรงศึกษาค้นคว้าวิจัย และทรงนำเทคโนโลยีสมัยใหม่มาประยุกต์ใช้แก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของประชาชน ตลอดจนเป็นการแสดงเทคโนโลยีที่คิดค้นประดิษฐ์และพัฒนาโดยคนไทย เพื่อเป็นการกระตุ้นให้สาธารณชนเกิดความเชื่อมั่นและเข้าร่วมพัฒนาเทคโนโลยีของไทย
ความสำคัญของวันเทคโนโลยีของไทย
วันเทคโนโลยีของไทยเป็นโอกาสสำคัญในการส่งเสริมและเผยแพร่ความรู้ด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีให้กับประชาชน โดยเฉพาะเยาวชน ซึ่งเป็นกำลังสำคัญในการขับเคลื่อนอนาคตของชาติ ความสำคัญของวันนี้สามารถสรุปได้ดังนี้:
- ส่งเสริมการวิจัยและพัฒนา: วันนี้เป็นเวทีในการนำเสนอผลงานวิจัยและนวัตกรรมใหม่ๆ จากทั้งภาครัฐ เอกชน และสถาบันการศึกษา เพื่อผลักดันให้เกิดการพัฒนาเทคโนโลยีที่ตอบโจทย์ความต้องการของสังคมไทย
- สร้างแรงบันดาลใจให้เยาวชน: การจัดนิทรรศการและกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีในวันนี้ช่วยจุดประกายความสนใจในด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีให้กับเยาวชน ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญในการสร้างนักวิทยาศาสตร์และนักเทคโนโลยีรุ่นใหม่
- ยกระดับขีดความสามารถของชาติ: เทคโนโลยีเป็นเครื่องมือสำคัญในการเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศไทยในเวทีโลก วันนี้จึงเป็นการย้ำเตือนถึงความจำเป็นในการลงทุนด้านการวิจัยและพัฒนา
- สืบสานพระราชปณิธาน: การจัดงานวันเทคโนโลยีของไทยเป็นการแสดงถึงความมุ่งมั่นในการสานต่อพระราชปณิธานของรัชกาลที่ 9 ที่ทรงเน้นการใช้เทคโนโลยีเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตและการเกษตรอย่างยั่งยืน
นอกจาก “โครงการฝนหลวง” แล้ว พระองค์ยังทรงเป็นนักประดิษฐ์และนักวิทยาศาสตร์ ดังจะเห็นได้จากโครงการในพระราชดำริ และที่เป็นสิ่งประดิษฐ์ต่างๆ หลายด้าน เช่น
- กังหันน้ำชัยพัฒนา : พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้ทรงประดิษฐ์คิดค้น “เครื่องกลเติมอากาศที่ผิวน้ำหมุนช้าแบบทุ่นลอย” หรือ “กังหันชัยพัฒนา” เพื่อทำหน้าที่เติมออกซิเจนลงไปในน้ำ เป็นการลดมลภาวะทางน้ำ ถือได้ว่าเป็นประวัติศาสตร์ของการออกสิทธิบัตรแก่สิ่งประดิษฐ์ของไทย
- การออกแบบสายอากาศ (Antenna) : ใช้กับวิทยุสื่อสารให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
- ทฤษฎีใหม่ : เป็นการบริหารจัดการที่ดินเพื่อเกษตรกร ให้มีสภาพการใช้งานที่สร้างความยั่งยืนมากกว่าการทำการเกษตร โดยไม่มีการแบ่งส่วนของที่ดิน เพื่อใช้ทำหน้าที่เป็นแหล่งน้ำ และเพาะพันธุ์สัตว์น้ำ ควบคู่ไปกับการเพาะปลูก เป็นต้น ฯลฯ
- โครงการแกล้งดิน : ดินพรุเป็นดินเปรี้ยวจัด ไม่สามารถใช้ประโยชน์ได้ จึงมีพระราชดำริว่า ควรแกล้งทำให้ดินเปรี้ยวจนถึงที่สุด แล้วทำ “วิศวกรรมย้อนรอย” หาทางปรับปรุงดินที่เปรี้ยวนั้น เพื่อจะได้รู้วิธีแก้ไข และป้องกันไม่ให้เกิดสภาพเปรี้ยวแบบที่เคยเป็น จากนั้นจึงมีการปรับปรุงดินเปรี้ยวโดยวิธีการต่าง ๆ จนทำให้พื้นดินที่เปล่าประโยชน์และไม่สามารถทำอะไรได้ กลับฟื้นคืนสภาพที่สามารถทำการเพาะปลูกได้อีกครั้งหนึ่ง