วันที่ 18 กันยายน “วันสถาปนากรมป่าไม้” เป็นโอกาสรำลึกถึงความสำคัญของการอนุรักษ์ป่าไม้ และบทบาทของกรมป่าไม้ในการปกป้องทรัพยากรธรรมชาติของชาติ เพื่อความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อมและคนรุ่นต่อไป
วันที่ 18 กันยายนของทุกปี ถือเป็นวันสำคัญในประวัติศาสตร์การอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ของประเทศไทย เพราะเป็น “วันสถาปนากรมป่าไม้” ซึ่งก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 18 กันยายน พ.ศ. 2439 ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) เพื่อดูแลและจัดการทรัพยากรป่าไม้ของชาติให้เกิดความยั่งยืน วันนี้จึงเป็นโอกาสอันดีที่จะรำลึกถึงความสำคัญของกรมป่าไม้และบทบาทในการปกป้องผืนป่าอันเป็นสมบัติล้ำค่าของแผ่นดินไทย
ประวัติความเป็นมาของกรมป่าไม้
กรมป่าไม้ก่อตั้งขึ้นในช่วงที่ประเทศไทยเริ่มตระหนักถึงความสำคัญของการจัดการทรัพยากรป่าไม้อย่างเป็นระบบ เนื่องจากการตัดไม้ทำลายป่าในสมัยนั้น เริ่มส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและเศรษฐกิจ ในรัชสมัยของรัชกาลที่ 5 จึงมีการจัดตั้ง “กรมเพาะปลูกป่าไม้” ซึ่งต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็น “กรมป่าไม้” ในปี 2444 โดยมีภารกิจหลักในการควบคุมการตัดไม้ การอนุรักษ์ป่า และการส่งเสริมการปลูกป่าเพื่อรักษาความสมดุลของธรรมชาติ
อธิบดีกรมป่าไม้คนแรก
อธิบดีกรมป่าไม้คนแรก คือ พระยาดรุพันพิทักษ์ ซึ่งได้รับการแต่งตั้งเมื่อวันที่ 28 เมษายน 2467 หลังจากที่กรมป่าไม้ได้รับการยกฐานะขึ้นเป็นกรมที่มีอธิบดีเป็นหัวหน้า
บทบาทและภารกิจของกรมป่าไม้
กรมป่าไม้มีบทบาทสำคัญในการบริหารจัดการทรัพยากรป่าไม้ของประเทศไทย โดยมีภารกิจหลัก ดังนี้
- อนุรักษ์และฟื้นฟูป่าไม้: ดูแลผืนป่าธรรมชาติและอุทยานแห่งชาติ รวมถึงส่งเสริมการปลูกป่าเพื่อเพิ่มพื้นที่สีเขียว
- ควบคุมและป้องกันการบุกรุกป่า: ป้องกันการตัดไม้ทำลายป่าและการรุกล้ำพื้นที่ป่าสงวน
- ส่งเสริมการใช้ประโยชน์จากป่าไม้อย่างยั่งยืน: สนับสนุนการใช้ทรัพยากรป่าไม้อย่างสมดุลเพื่อประโยชน์ทั้งในด้านเศรษฐกิจและสิ่งแวดล้อม
- วิจัยและพัฒนา: ศึกษาและพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อการจัดการป่าไม้และการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
- สร้างจิตสำนึกด้านสิ่งแวดล้อม: รณรงค์ให้ประชาชนตระหนักถึงความสำคัญของป่าไม้และมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์
ความสำคัญของวันสถาปนากรมป่าไม้
วันสถาปนากรมป่าไม้ไม่เพียงเป็นการเฉลิมฉลองการก่อตั้งหน่วยงาน แต่ยังเป็นการย้ำเตือนถึงความสำคัญของป่าไม้ ในฐานะแหล่งทรัพยากรที่หล่อเลี้ยงชีวิต ป่าไม้เป็นแหล่งกักเก็บคาร์บอน ช่วยลดภาวะโลกร้อน เป็นแหล่งน้ำและที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่านานาชนิด รวมถึงเป็นแหล่งอาหารและยาสมุนไพรสำหรับชุมชน ในวันนี้ กรมป่าไม้มักจัดกิจกรรมรณรงค์ เช่น การปลูกป่า การให้ความรู้เกี่ยวกับการอนุรักษ์ และการมอบรางวัลแก่ผู้มีส่วนร่วมในการปกป้องทรัพยากรป่าไม้
แต่ในยุคที่โลกเผชิญกับปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและการสูญเสียพื้นที่ป่า กรมป่าไม้ต้องเผชิญกับความท้าทายใหม่ๆ เช่น การบุกรุกพื้นที่ป่า การค้าไม้เถื่อน และผลกระทบจากภัยธรรมชาติ การทำงานของกรมป่าไม้จึงต้องผสานความร่วมมือกับชุมชน องค์กรเอกชน และหน่วยงานระหว่างประเทศ เพื่อให้การจัดการป่าไม้ยั่งยืนยิ่งขึ้น