เปิดภาพ ‘ขยะทะเล’ ภัยร้ายทะเลไทย คุกคามสัตว์ทะเล-แนวปะการัง

เจ้าหน้าที่อุทยาน ลุยเก็บ “ขยะทะเล” เกาะพีพี ลดภัยเงียบที่อาจคุกคามชีวิตสัตว์ทะเลหายาก จากสถิติพบว่า ในปี 2560 ประเทศไทยปล่อยขยะพลาสติกลงสู่ทะเลประมาณ 1.03 ล้านตันต่อปี

ภาพของเจ้าหน้าที่หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ พพ.5 (อ่าวมาหยา) ร่วมกับ ทีมเรือผู้ประกอบการจากบริษัทดีเดย์ ร่วมกันเก็บขยะลอยน้ำ ที่พัดเข้ามายังบริเวณ อ่าวมาหลง เกาะพีพีเล อันเนื่องมาจากผลกระทบของคลื่นลมแรงในช่วงมรสุม เพื่อป้องกันไม่ให้ตกค้างในทะเล และเป็นอันตรายต่อสัตว์ทะเลในพื้นที่ สะท้อนให้เห็นถึงวิกฤตด้านสิ่งแวดล้อม

ดังนั้น การเก็บขยะในทะเล…ไม่ใช่แค่เรื่องความสะอาด แต่คือการลดภัยเงียบที่อาจคุกคามชีวิตสัตว์ทะเลหายาก และแนวปะการังในระยะยาว

ขยะทะเลในประเทศไทย: ปัญหาสิ่งแวดล้อมที่ต้องแก้ไขอย่างครอบคลุม

ขยะทะเลเป็นหนึ่งในวิกฤตสิ่งแวดล้อมที่ประเทศไทยเผชิญอยู่ในปัจจุบัน ด้วยแนวชายฝั่งที่ทอดยาวกว่า 3,219 กิโลเมตร ครอบคลุมทั้งฝั่งอ่าวไทยและทะเลอันดามัน ประเทศไทยมีทรัพยากรทางทะเลที่อุดมสมบูรณ์และเป็นจุดหมายปลายทางของนักท่องเที่ยวทั่วโลก อย่างไรก็ตาม ปัญหาขยะทะเลกำลังคุกคามความสมดุลของระบบนิเวศ วิถีชีวิตของชุมชนชายฝั่ง และเศรษฐกิจของประเทศ บทความนี้จะเจาะลึกถึงสาเหตุ ผลกระทบ ความพยายามในการแก้ไข และแนวทางที่ทุกคนสามารถมีส่วนร่วมในการจัดการปัญหานี้

ขนาดและสาเหตุของปัญหาขยะทะเลในประเทศไทย

ประเทศไทยถูกจัดให้เป็นหนึ่งในห้าประเทศที่มีการปล่อยขยะพลาสติกลงสู่มหาสมุทรสูงสุดในโลก จากข้อมูลของ Ocean Conservancy ในปี 2560 ประเทศไทยปล่อยขยะพลาสติกลงสู่ทะเลประมาณ 1.03 ล้านตันต่อปี ขยะเหล่านี้ส่วนใหญ่เป็นพลาสติกที่ย่อยสลายยาก เช่น ถุงพลาสติก ขวดน้ำ หลอด ฝาขวด และโฟม รวมถึงขยะจากอุตสาหกรรมประมง เช่น อวน ตาข่าย และทุ่นที่ถูกทิ้งไว้ในทะเล

สาเหตุหลักของปัญหาขยะทะเล

การจัดการขยะที่ขาดประสิทธิภาพ 

• ระบบการจัดการขยะในประเทศไทยยังไม่ครอบคลุมทุกพื้นที่ โดยเฉพาะในชุมชนชายฝั่งและเกาะเล็กๆ ที่ขาดโครงสร้างพื้นฐานในการเก็บและกำจัดขยะอย่างเหมาะสม
• ขยะจำนวนมากถูกทิ้งลงในแม่น้ำและลำคลอง ซึ่งไหลลงสู่ทะเล โดยเฉพาะในช่วงฤดูฝน
• การฝังกลบและเผาขยะแบบไม่ถูกวิธีทำให้ขยะบางส่วนหลุดรอดออกสู่สิ่งแวดล้อม

การบริโภคพลาสติกที่สูง 

• คนไทยใช้ถุงพลาสติกเฉลี่ย 8 ใบต่อคนต่อวัน ซึ่งสูงกว่าค่าเฉลี่ยโลกถึง 2-3 เท่า
• วัฒนธรรมการซื้ออาหารและเครื่องดื่มแบบห่อกลับบ้าน (takeaway) ที่นิยมใช้บรรจุภัณฑ์พลาสติกและโฟม ทำให้เกิดขยะจำนวนมาก
• การขาดความตระหนักในการลดใช้พลาสติกและการคัดแยกขยะในหมู่ประชาชนทั่วไป

การท่องเที่ยวที่ไม่ยั่งยืน 

• แหล่งท่องเที่ยวชายหาดยอดนิยม เช่น เกาะพีพี เกาะสมุย เกาะเต่า และพัทยา มีปริมาณขยะจากนักท่องเที่ยวเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะขยะจากขวดน้ำ หลอด และถุงพลาสติก
• การขาดการควบคุมและการให้ความรู้แก่นักท่องเที่ยวเกี่ยวกับการจัดการขยะทำให้ปัญหายิ่งทวีความรุนแรง
• อุตสาหกรรมประมงและการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ
• อุปกรณ์ประมง เช่น อวนและทุ่น ที่ชำรุดหรือถูกทิ้งลงในทะเลเป็นสาเหตุสำคัญของขยะทะเล
• การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำในบางพื้นที่ก่อให้เกิดขยะจากวัสดุที่ใช้ เช่น ขวดพลาสติกและโฟมที่ใช้ทำทุ่น

การเปลี่ยนแปลงของกระแสน้ำและสภาพอากาศ 

• กระแสน้ำในมหาสมุทรพัดพาขยะจากประเทศอื่นมาสู่ชายฝั่งไทย โดยเฉพาะในช่วงมรสุม
• พายุและน้ำท่วมช่วยเร่งการเคลื่อนย้ายขยะจากแผ่นดินลงสู่ทะเล