วันที่ 1 กันยายน “วันสืบ นาคะเสถียร” รำลึกถึงวีรบุรุษนักอนุรักษ์ผู้ทุ่มเทชีวิตปกป้องผืนป่าและสัตว์ป่าไทย การจากไปของเขาในปี 2533 ปลุกใจคนไทยให้ลุกขึ้นรักษ์ธรรมชาติ สานต่ออุดมการณ์เพื่ออนาคตที่ยั่งยืน
ทุกวันที่ 1 กันยายนของแต่ละปี คนไทยจำนวนมากจะร่วมรำลึกถึง “สืบ นาคะเสถียร” นักอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมผู้ยอมสละชีวิตเพื่อปกป้องผืนป่าและสัตว์ป่าในประเทศไทย วันนี้ไม่เพียงเป็นการไว้อาลัยแด่การจากไปของเขาในปี 2533 แต่ยังเป็นโอกาสให้ทุกคนตระหนักถึงความสำคัญของการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และสานต่อเจตนารมณ์ของชายผู้อุทิศตนเพื่อผืนป่าอย่างไม่ย่อท้อ
ชีวิตและการต่อสู้ของสืบ นาคะเสถียร
สืบ นาคะเสถียร เกิดเมื่อวันที่ 31 ธันวาคม 2492 ที่จังหวัดปราจีนบุรี เขาเติบโตในครอบครัวที่อบอุ่นและมีความสนใจในธรรมชาติมาตั้งแต่เด็ก หลังจบการศึกษาด้านวนศาสตร์จากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และต่อด้วยปริญญาโทด้านอนุรักษ์วิทยาที่มหาวิทยาลัยลอนดอน ประเทศอังกฤษ สืบเลือกที่จะทุ่มเทชีวิตให้กับการปกป้องผืนป่าและสัตว์ป่าในประเทศไทย ในฐานะหัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง จังหวัดอุทัยธานี
สืบทำงานอย่างหนักเพื่อต่อสู้กับปัญหาการลักลอบตัดไม้และล่าสัตว์ในพื้นที่ป่าที่ยังคงความสมบูรณ์ เขาเผชิญหน้ากับทั้งอิทธิพลของผู้มีอำนาจและความยากลำบากในการบริหารจัดการทรัพยากรที่มีจำกัด แต่ด้วยความมุ่งมั่นและจิตใจที่เปี่ยมด้วยอุดมการณ์ สืบพยายามผลักดันให้ห้วยขาแข้งและเขตป่าทุ่งใหญ่นเรศวรได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกจากยูเนสโก ซึ่งประสบความสำเร็จในปี 2534 หลังการจากไปของเขา
การจากไปที่เปลี่ยนแปลงสังคม
วันที่ 1 กันยายน 2533 สืบ นาคะเสถียร ตัดสินใจจบชีวิตตัวเองในวัยเพียง 40 ปี ด้วยความรู้สึกสิ้นหวังต่อการต่อสู้ที่เต็มไปด้วยอุปสรรค และเพื่อส่งเสียงให้สังคมตื่นตัวถึงปัญหาการทำลายทรัพยากรธรรมชาติ การจากไปของเขาสร้างความสะเทือนใจอย่างกว้างขวาง และกลายเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญที่ทำให้สังคมไทยหันมาให้ความสนใจกับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมมากขึ้น
หลังการเสียชีวิต มูลนิธิสืบ นาคะเสถียร ถูกก่อตั้งขึ้นเพื่อสานต่อภารกิจของเขา มูลนิธินี้ทำงานเพื่อปกป้องผืนป่า สนับสนุนเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่า และให้ความรู้แก่ประชาชนเกี่ยวกับความสำคัญของการอนุรักษ์ธรรมชาติ โครงการต่างๆ เช่น การฝึกอบรมเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่า และการรณรงค์ต่อต้านการบุกรุกป่า ได้ช่วยรักษามรดกของสืบให้คงอยู่
ความหมายของ วันสืบ นาคะเสถียร
วันสืบ นาคะเสถียร ไม่ได้เป็นเพียงวันรำลึกถึงการจากไปของวีรบุรุษผู้นี้ แต่ยังเป็นวันที่กระตุ้นให้ทุกคนตระหนักถึงความเปราะบางของทรัพยากรธรรมชาติในประเทศไทย ปัญหาการตัดไม้ทำลายป่า การล่าสัตว์ และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ยังคงเป็นความท้าทายที่ต้องเผชิญในปัจจุบัน
การรำลึกถึงสืบคือการเตือนใจว่า การปกป้องสิ่งแวดล้อมไม่ใช่หน้าที่ของคนใดคนหนึ่ง แต่เป็นความรับผิดชอบร่วมกันของทุกคนในสังคม
ในวันนี้ หน่วยงานต่างๆ มูลนิธิสืบ นาคะเสถียร และกลุ่มอนุรักษ์ทั่วประเทศมักจัดกิจกรรมรณรงค์ เช่น การปลูกป่า การเสวนาเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม และการระดมทุนเพื่อสนับสนุนงานอนุรักษ์ กิจกรรมเหล่านี้ไม่เพียงช่วยรักษาความทรงจำของสืบ แต่ยังเป็นการส่งต่อแรงบันดาลใจให้คนรุ่นใหม่ ร่วมปกป้องผืนป่าและสัตว์ป่า
“ถ้าป่าไม้และสัตว์ป่าถูกทำลาย ชีวิตของเราก็จะถูกทำลายไปด้วย” – สืบ นาคะเสถียร
