เปิดม่านความลับใหม่ของระบบนิเวศถ้ำในไอร์แลนด์ นักวิจัย ค้นพบ เชื้อราสายพันธุ์ใหม่ เปลี่ยนแมงมุมถ้ำให้กลายเป็นซอมบี้ อพยพสู่ที่โล่งเพื่อแพร่สปอร์ สร้างคำถามใหม่ให้วงการวิทยาศาสตร์ กับผลกระทบระบบนิเวศ
ในโลกแห่งธรรมชาติที่เต็มไปด้วยความลึกลับ และความมหัศจรรย์ การค้นพบครั้งล่าสุด จากทีมนักวิทยาศาสตร์ ที่นำโดย ดร. แฮร์รี่ อีแวนส์ อดีตนักวิจัยจาก CAB International ได้เปิดเผยเรื่องราวที่น่าทึ่งเกี่ยวกับเชื้อราสายพันธุ์ใหม่ ที่พบในแมงมุมถ้ำ การวิจัยนี้ เกิดขึ้นระหว่างการถ่ายทำซีรีส์ Winterwatch ของ BBC ในไอร์แลนด์เหนือ โดยความร่วมมือจากนักวิทยาศาสตร์ชั้นนำ จากพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ธรรมชาติแห่งเดนมาร์ก ผลงานนี้ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร Fungal Systematics and Evolution ซึ่งยืนยันถึงความสำคัญของการค้นพบนี้ในวงการวิทยาศาสตร์
การค้นพบเชื้อราซอมบี้
จากการศึกษาทั้งด้านสัณฐานวิทยาและโมเลกุล นักวิจัยพบว่า เชื้อราชนิดนี้เป็นสายพันธุ์ใหม่ที่ไม่เคยมีการบันทึกมาก่อน และเพื่อเป็นการยกย่องเซอร์เดวิด แอตเทนโบโร นักธรรมชาติวิทยาและผู้บุกเบิกหน่วยประวัติศาสตร์ธรรมชาติของ BBC ผู้มีบทบาทสำคัญในการเผยแพร่ความรู้ด้านธรรมชาติสู่สาธารณะ เชื้อรานี้จึงได้รับการตั้งชื่อว่า Gibellula attenboroughii โดยมีแมงมุมถ้ำ Metellina merianae (วงศ์ Tetragnathidae) ซึ่งทอใยเป็นวงกลม เป็นโฮสต์หลัก นอกจากนี้ ยังมีการระบุแมงมุมสายพันธุ์ที่เกี่ยวข้องอย่าง Meta menardi ซึ่งพบในไอร์แลนด์เหนือ และสาธารณรัฐไอร์แลนด์ สะท้อนถึงการแพร่กระจายของเชื้อราในระบบนิเวศถ้ำที่หลากหลาย
พฤติกรรมแปลกประหลาดของแมงมุมที่ติดเชื้อ
สิ่งที่น่าสนใจที่สุดคือ พฤติกรรมของแมงมุมที่ติดเชื้อ Gibellula attenboroughii ซึ่งมักพบเกาะอยู่บนเพดาน หรือผนังถ้ำ แมงมุมเหล่านี้ ซึ่งปกติเป็นสัตว์สันโดษ และอาศัยอยู่ในใยของตัวเอง จะออกจากรังและอพยพไปยังบริเวณที่โล่งแจ้งก่อนตาย พฤติกรรมนี้คล้ายคลึงกับมดที่ติดเชื้อราในสกุล Ophiocordyceps ที่พบในป่าฝนแอตแลนติกของบราซิล โดยเชื้อราจะควบคุมโฮสต์ให้เคลื่อนที่ไปยังตำแหน่งที่เหมาะสม เพื่อปล่อยสปอร์และแพร่กระจายต่อไป การค้นพบนี้ในแมงมุมถ้ำ ยิ่งเน้นย้ำถึงความสามารถของเชื้อรา ในการจัดการพฤติกรรมของโฮสต์อย่างน่าทึ่ง
ความเชื่อมโยงกับ “เชื้อราซอมบี้”
พฤติกรรมที่เชื้อราบงการโฮสต์นี้ ทำให้เกิดคำเรียกขานว่า “เชื้อราซอมบี้” ซึ่งเคยพบในมด และกลายเป็นแรงบันดาลใจให้กับหนังสือ วิดีโอเกม และซีรีส์ยอดนิยมอย่าง The Last of Us การวิจัยก่อนหน้านี้ในเชื้อรา Ophiocordyceps ได้ระบุเมแทบอไลต์ เช่น โดพามีน ที่มีส่วนในการเปลี่ยนพฤติกรรมของโฮสต์ และในกรณีของ Gibellula attenboroughii นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่า อาจมีกลไกคล้ายคลึงกันที่รอการศึกษาเพิ่มเติม
การสำรวจและขยายขอบเขตการค้นพบ
ด้วยความช่วยเหลือจากนักสำรวจถ้ำในท้องถิ่น ทีมวิจัยสามารถเก็บตัวอย่างเพิ่มเติมของ Gibellula attenboroughii จากระบบถ้ำในไอร์แลนด์เหนือและสาธารณรัฐไอร์แลนด์ รวมถึงพบแมงมุม Meta menardi ที่อาศัยอยู่ในช่องนิเวศที่แตกต่างกันภายในถ้ำ ตัวอย่างแรกเริ่มที่พบนั้น มาจากเพดานของคลังดินปืนเก่า ซึ่งบ่งบอกว่า เชื้อรานี้อาจแพร่กระจายในสภาพแวดล้อมที่มนุษย์สร้างขึ้นด้วย นักวิทยาศาสตร์ยังใช้บันทึกพืชสมุนไพรทางประวัติศาสตร์และเอกสารเก่า เพื่อสำรวจความหลากหลายของเชื้อราในสกุล Gibellula ทั่วหมู่เกาะอังกฤษ โดยพบหลักฐานการระบาดในแมงมุมที่อาศัยในนอร์ฟอล์กและเวลส์ ซึ่งยิ่งตอกย้ำถึงความซับซ้อนของระบบนิเวศนี้
ความสำคัญและคำถามที่รอคำตอบ
การค้นพบนี้ไม่เพียงแต่เผยให้เห็นสายพันธุ์ใหม่ของเชื้อรา และพฤติกรรมที่น่าทึ่งของแมงมุม แต่ยังชี้ถึงบทบาทของเชื้อราในพลวัตของประชากรแมงมุม ที่ควรได้รับการศึกษาเพิ่มเติม นักวิจัยตั้งข้อสังเกตว่า เมแทบอไลต์ที่ผลิตโดยเชื้อรา อาจมีส่วนช่วยให้แมงมุมสามารถปรับตัว และใช้ประโยชน์จากช่องว่างทางนิเวศที่เฉพาะเจาะจงได้อย่างน่าทึ่ง คำถามที่ยังคงค้างคา เช่น กลไกการควบคุมพฤติกรรมของเชื้อราและผลกระทบในระยะยาวต่อระบบนิเวศ จะเป็นหัวข้อสำคัญสำหรับการวิจัยในอนาคต
อ้างอิง :
- https://phys.org/news/2025-01-newly-fungal-species-zombies-cave.html
- https://modernsciences.org/zombie-fungus-discovery-british-caves-spider-behavior-february-2025/
