เบาใจ? กรมประมง-คพ. คุมเข้ม “แม่น้ำกก-แม่น้ำสาย” ขยายจุดตรวจสัตว์น้ำ 22 จุด พบพยาธิใบไม้ในปลาแค้ขนาดเล็ก เกิดตามธรรมชาติ ปรุงสุกปลอดภัย ขณะที่ ผลตรวจตะกอนดิน สารหนูไม่เกินมาตรฐาน รอผลแลปยืนยัน สร้างความมั่นใจประชาชน
จากสถานการณ์ปัญหามลพิษในแม่น้ำกกและแม่น้ำสาย รวมถึงแม่น้ำรวกในพื้นที่จังหวัดเชียงรายและเชียงใหม่ที่ยืดเยื้อ สร้างความกังวลต่อการปนเปื้อนสารพิษที่อาจส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ทรัพยากรสัตว์น้ำ ความปลอดภัยด้านอาหาร และสุขภาพประชาชน โดยเฉพาะกรณีการพบภาพปลาแค้ขนาดเล็กที่มีตุ่มแดงตามลำตัว ซึ่งเกรงว่าอาจเป็นสัญญาณของสารพิษตกค้างในแหล่งน้ำ จนเกิดความตื่นตระหนกและลดความเชื่อมั่นในการบริโภคสัตว์น้ำ กรมประมงและกรมควบคุมมลพิษ (คพ.) จึงได้ยกระดับมาตรการติดตามและเฝ้าระวัง พร้อมดำเนินการตรวจสอบเพื่อคลายความกังวลของประชาชน
กรมประมง-คพ. คุมเข้มมลพิษแม่น้ำกก-สาย
ปลอดภัยไร้สารปนเปื้อน
กรมประมงขยายจุดตรวจสอบสัตว์น้ำ 22 จุด ผลตรวจพบพยาธิใบไม้ในปลาแค้ขนาดเล็ก
นางฐิติพร หลาวประเสริฐ รองอธิบดีกรมประมง เปิดเผยว่า นายบัญชา สุขแก้ว อธิบดีกรมประมง ได้สั่งการให้ยกระดับมาตรการติดตามและเฝ้าระวังสารปนเปื้อนในสัตว์น้ำจากปัญหามลพิษในแม่น้ำกกและแม่น้ำสายข้ามพรมแดน โดยขยายจุดสำรวจจากเดิม 4 จุด เป็น 22 จุด ครอบคลุมพื้นที่เสี่ยงในจังหวัดเชียงใหม่และเชียงราย พร้อมลงพื้นที่ตรวจติดตามทุก 2 สัปดาห์ เพื่อประเมินผลกระทบต่อสุขภาพสัตว์น้ำและความปลอดภัยในการบริโภค
จากการเก็บตัวอย่างสัตว์น้ำเมื่อวันที่ 14-15 มิถุนายน 2568 ในพื้นที่แม่น้ำกกและแม่น้ำโขง จังหวัดเชียงราย จำนวน 6 จุด ได้แก่ ฝายเชียงราย อ.เมือง, แม่น้ำกก อ.ดอยฮาง (เหนือฝาย), สะพานแม่น้ำกก อ.เชียงแสน (สบกก), วัดสันธาตุ อ.เชียงแสน, แม่น้ำโขง อ.เชียงแสน (สบรวก) และแม่น้ำโขง อ.เชียงแสน (สบคำ) พบพันธุ์ปลา 49 ตัว ประกอบด้วยปลาแค้ 28 ตัว, ปลาเบี้ยว 2 ตัว, ปลาแดงไห 1 ตัว, ปลากาดำ 10 ตัว, ปลากระมัง 1 ตัว, ปลากระโห้อินเดีย 1 ตัว, ปลาปากหนวด 1 ตัว, ปลากราย 1 ตัว, ปลาโจกแดง 1 ตัว, ปลาเผาะ 1 ตัว, ปลาตะเพียนขาว 1 ตัว และปลาช่อน 1 ตัว ผลการตรวจสอบพบว่าสภาพภายนอกของปลาส่วนใหญ่ปกติดี ยกเว้นปลาแค้ขนาดเล็ก 2 ตัวที่มีตุ่มแดงที่ผิวหนัง เมื่อตรวจด้วยกล้องจุลทรรศน์ด้วยเทคนิค wet mount พบปรสิตปลิงใสเกาะบริเวณครีบและพยาธิใบไม้จำนวนมากบริเวณตุ่มแดง คิดเป็นความชุกของปรสิตในปลาแค้ร้อยละ 7.14 (2/28) ซึ่งอาจบ่งชี้ว่าปลาแค้เป็นเจ้าบ้านจำเพาะต่อพยาธิใบไม้ดังกล่าว
ผลตรวจตุ่มแดงในปลาแค้ไม่ได้เกิดจากสารพิษ
จากการสอบถามชาวประมงในพื้นที่ที่มีประสบการณ์จับปลามายาวนาน ยืนยันว่า ตุ่มแดงในปลาแค้ขนาดเล็กพบมานานหลายปี และพบเฉพาะในปลาแค้ขนาดเล็กเท่านั้น ชาวประมงยังคงบริโภคปลาที่จับได้ตามปกติ และหลังจากได้รับข้อมูลจากกรมประมง ทำให้มีความมั่นใจในการบริโภคมากขึ้น รองอธิบดีกรมประมงย้ำว่า พยาธิใบไม้ในสัตว์น้ำเกิดขึ้นได้ตามธรรมชาติ และสามารถทำลายได้ด้วยการปรุงสุก จึงปลอดภัยต่อการบริโภค กรมประมงจะยังคงติดตามสถานการณ์อย่างใกล้ชิด ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อตรวจสอบสุขภาพสัตว์น้ำและสารปนเปื้อน พร้อมสื่อสารข้อเท็จจริงเพื่อสร้างความเชื่อมั่นให้ประชาชน
คพ.ตรวจตะกอนดินจากการขุดลอก สารหนูไม่เกินมาตรฐาน
คพ.ตรวจตะกอนดินจากการขุดลอก สารหนูไม่เกินมาตรฐาน
จากความกังวลเรื่องการขุดลอกตะกอนดินในแม่น้ำกก แม่น้ำสาย และแม่น้ำรวก เพื่อเตรียมรับมือฤดูน้ำหลาก ซึ่งมีการนำตะกอนดินมากองบนฝั่ง หวั่นว่าสารหนูอาจแพร่กระจาย กรมควบคุมมลพิษ (คพ.) ได้ส่งเจ้าหน้าที่ลงพื้นที่ตรวจวัดตะกอนดินด้วยเครื่อง XRF (X-ray Fluorescence) เพื่อวิเคราะห์โลหะหนักในเบื้องต้น โดยตรวจสอบใน 3 พื้นที่ ได้แก่ 1) ตะกอนดินจากการขุดลอกแม่น้ำกก บริเวณหาดเชียงรายและจุดทิ้งตะกอน 2) ตะกอนดินจากการขุดลอกแม่น้ำสาย บริเวณหัวฝาย อ.แม่สาย ซึ่งนำดินไปบรรจุถุงบิ๊กแบ็คเพื่อทำแนวป้องกันน้ำท่วม และ 3) ตะกอนดินจากการขุดลอกแม่น้ำรวก บริเวณจุดผ่อนปรนการค้าบ้านปางห้า ต.เกาะช้าง อ.แม่สาย ผลการตรวจวัดพบว่าค่าสารหนูในทุกพื้นที่ “ไม่เกินค่ามาตรฐานคุณภาพดิน” (ไม่เกิน 6 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม หรือ 6 ppm) ซึ่งช่วยคลายความกังวลใจให้ประชาชนในเบื้องต้น
อย่างไรก็ตาม คพ. จะส่งตัวอย่างตะกอนดินไปวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการสิ่งแวดล้อมเพื่อยืนยันผลภายใน 7 วัน เพื่อกำหนดวิธีการจัดการตะกอนดินให้เหมาะสมตามหลักวิชาการต่อไป การดำเนินการของทั้งสองหน่วยงานนี้สะท้อนถึงความมุ่งมั่นในการปกป้องสิ่งแวดล้อมและสุขภาพประชาชน พร้อมสร้างความมั่นใจในการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรน้ำและสัตว์น้ำในพื้นที่อย่างยั่งยืน
