บทเรียนที่ดีสำหรับการอนุรักษ์โลมาอิระวดีในทะเลสาบสงขลา ก็คือโลมาอิรวดีน้ำจืดตัวสุดท้ายที่อาศัยอยู่ในแม่น้ำโขงบริเวณพรมแดน สปป.ลาว และกัมพูชาด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือที่ได้เสียชีวิตไป เมื่อวันที่ 15 ก.พ. ที่ผ่านมา หลังจากติดอวนจับปลาของชาวบ้าน ซึ่งเป็นเรื่องน่าหดหู่ของนักอนุรักษ์อย่างมาก
กองทุนสัตว์ป่าโลก (WWF) ประกาศว่าประชากรโลมาอิรวดีน้ำจืดในพื้นที่สูญพันธุ์ไปแล้วในทางเทคนิค (functionally extinct) ตั้งแต่ปี 2016 หลังจากพบว่ามีคู่ผสมพันธุ์ที่มีศักยภาพน้อยเกินไปที่จะรับประกันความอยู่รอดของประชากร ดังนั้นการตายของโลมาอิรวดีน้ำจืดตัวสุดท้ายนี้ ทำให้โลมาอิรวดีจึงสูญพันธุ์ไปจากประเทศลาวไปเป็นที่เรียบร้อยแล้ว
โลมาอิรวดีบางกลุ่มอาจเข้ามาอาศัยอยู่ในแม่น้ำสายใหญ่ ๆ ด้วย เช่น แม่น้ำโขง ทะเลสาบเขมร แต่ในระยะหลังประชากรตามแหล่งแม่น้ำเหล่านี้ลดหายไปอย่างรวดเร็ว แต่ยังสามารถพบได้ 5 แห่ง คือ ทะเลสาบจิลิกา ประเทศอินเดีย, ทะเลสาบสงขลา, ปากแม่น้ำบางปะกง, แม่น้ำโขง และแม่น้ำมาฮากัม ประเทศอินโดนีเซีย
โดยสถานที่พบได้น้อยที่สุดและถือเป็นแหล่งวิกฤตที่สุดคือทะเลสาบสงขลาในส่วนที่เป็นน้ำจืดหรือน้ำกร่อย หรือที่เรียกว่า ทะเลน้อย คาดว่าเหลือเพียง 14 ตัวเท่านั้น ขณะที่ที่แม่น้ำโขงบริเวณลาว-กัมพูชามีประมาณ 92 ตัว แต่โลมาอิระวดีตัวสุดท้ายที่ตายล่าสุดในลาว ก็เท่ากับว่าลาวจะไม่มีโลมาน้ำจืดอีกต่อไปแล้ว
ข้อคิดนี้เป็นบทเรียนที่ดีสำหรับการอนุรักษ์โลมาอิระวดีในทะเลสาบสงขลา ซึ่งล่าสุด ครม.เพิ่งอนุมัติการสร้าง “สะพานข้ามทะเลสาบสงขลา” ไปยัง อ.เขาชัยสน จ.พัทลุง วงเงิน 4,841 ล้านบาท โดยวาดฝันจะให้เป็น “แลนด์มาร์คแห่งใหม่” กับภาคใต้ ซึ่งเอาเข้าจริงไม่แน่ใจว่าจะเป็นเช่นนั้นจริงหรือไม่ หรืออาจเป็นการเพิ่มปัจจัยเสี่ยงทำให้ “โลมาอิรวดีน้ำจืด” 14 ตัวสุดท้ายแห่งทะเลสาบสงขลาสูญพันธุ์เร็วขึ้น?
ข้อมูลจาก
• Long Kimmarita. (15 February 2022). “Last of his kind: Irrawaddy dolphin in Chheuteal dead”. The Phnom Penh Post.
• Latsamy Phonevilay. (16 February 2022). “Last Irrawaddy Dolphin Dies in Waters Between Cambodia and Laos”. Laotian Times.
• Wikipedia contributors. “Irrawaddy dolphin.” Wikipedia, The Free Encyclopedia. Wikipedia, The Free Encyclopedia, 29 Jan. 2022. Web. 17 Feb. 2022.
ภาพจาก phnompenhpost
